هزینه ناکامی اجرای قانون هوای پاک جان مردم است

گروه جامعه: با آغاز فصل سرد و افزایش ذرات معلق در هوایی که مردم تنفس می‌کنند نگرانی‌ بابت آلودگی هوا جدی‌تر می‌شود. کاهش آلودگی هوا تبدیل به مطالبه‌ای اجتماعی شده است که به‌درستی به آن رسیدگی نمی‌شود.

به گزارش تجارت نیوز،آخرین آمار رسمی از مرگ‌ومیر افراد به دلیل آلودگی هوا به گفته وزیر بهداشت و درمان، ۴۰ هزار کشته در سال را نشان می‌دهد که در مقایسه با آمار مرگ‌ومیر بر اثر تصادفات رانندگی که ۱۷ هزار کشته در سال دارد رقم چشمگیری است. البته این عددها که ما به‌سادگی از کنارشان می‌گذریم جان انسان‌هاست. جانی که این روزها زیر سایه بی‌توجهی و بی‌تدبیری از سکه افتاده است. 

از تصویب قانون هوای پاک بیش از هفت سال می‌گذرد. این قانون در ۳۴ ماده و ۳۹ تبصره تنظیم شده است که دستگاه‌های مرتبط را ملزم به رعایت اصول و احکامی برای تامین  و دستیابی به هوای پاک (به‌خصوص در کلان‌شهرها) می‌کند. دلایل گوناگونی برای توضیح چرایی اجرایی نشدن قانون هوای پاک مطرح می‌شوند؛ از مشکل در تامین مالی و تخصیص نیافتن بودجه‌ مناسب به دستگاه‌های مربوطه تا وضع همزمان قوانین مغایر و بی‌مسئولیتی دستگاه‌های مربوطه و…

آمار مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا نشان‌دهنده‌ ناکامی در اجرای قانون هوای پاک و کاهش آلودگی هواست. هزینه‌ اجرایی نشدن قوانین وضع‌شده برای کاهش آلودگی هوا را مردم با سلامت‌شان می‌پردازند.

انتشار آلودگی باید کاهش یابد
یوسف رشیدی، عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی، درباره‌ چگونگی برخورد با مساله‌ آلودگی هوا می‌گوید: «باید مدیریت مبتنی بر کاهش انتشار صورت گیرد. آلودگی از منابع مختلف منتشر می‌شود از جمله صنایع، خودروها و دیگر وسایل نقلیه. اگر با شیوه‌های مناسب تولید آلودگی از این منابع کاهش یابد، موفقیت حاصل می‌شود. در غیر این صورت در تابستان با مشکل ازن و زمستان با مشکل ذرات معلق مواجه‌ایم و مسائلی از این قبیل. نیازی به جداسازی فصول گرم و سرد برای تبیین راه‌حل مشکل نیست، باید کاهش انتشار رخ دهد. تجربه‌ کشورهای دنیا نیز نشان می‌دهد که ما باید مقدار تولید آلودگی از منابع را کاهش دهیم. متاسفانه در ایران تاکنون اقدامات چندان موثری انجام نشده است.»

راهکار مدیریت و کنترل آلودگی هوا برای هر منطقه متفاوت است
او می‌افزاید: «منبع عمده‌ انتشار آلاینده‌ها منطقه به منطقه متفاوت است. این موضوع که کدام دسته از منابع آلودگی بیشتری منتشر می‌کنند به منطقه بستگی دارد. هر ناحیه وضعیت خاصی دارد. برای مثال در اراک نیروگاه و پالایشگاه پتروشیمی آلاینده‌ زیادی تولید می‌کنند، در شهر تهران خودروها و منابع متحرک.»

نیازی به اختراع دوباره‌ چرخ نیست/ راهکار اصلی کاهش آلودگی هوا در تهران توسعه‌ حمل‌و‌نقل عمومی و دولت الکترونیک است
یوسف رشیدی با توجه به تفاوت منشاء آلودگی در مناطق گوناگون توضیح می‌دهد: «به دلیل این تفاوت در منبع انتشار آلودگی، راهکارهای متفاوتی هم باید اتخاذ شود. در تهران راهکار اصلی را توسعه‌ حمل‌و‌نقل عمومی و دولت الکترونیک می‌دانیم. می‌توان از تجربه‌‌های موفق کشورهای دیگر در بحث مدیریت و کنترل آلودگی هوا بهره جست. نیازی نیست ما چیزی را دوباره اختراع کنیم و شیوه‌ جدید پیش بگیریم. در بحث آلودگی هوا اجرای تجارب موفق کافی است.»

دستگاه‌ها و افرادی که باید وظایف و تکالیف مربوط به قانون هوای پاک را انجام می‌دادند، موفق نشده‌اند/ قانون هوای پاک ایرادهایی دارد
پیش از این سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود ۲۱ دستگاه در اجرای قانون هوای پاک مسئولیت دارند. بر اساس گزارش‌های دیوان عالی محاسبات کشور، در مجموع حدود ۱۲ درصد از احکام قانون هوای پاک کامل و حدود ۶۱ درصد احکام ناقص اجرا شده‌اند و درباره‌ ۲۷ درصد از احکام اقدامی صورت نگرفته است.

یوسف رشیدی درباره‌ میزان اجرایی شدن قانون هوای پاک می‌گوید: «در مورد اینکه چند درصد این قانون اجرا شده است سازمان بازرسی کل کشور، سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر بخش‌های نظارتی باید جواب بدهند. نکته‌ مهم این است که بالاخره دستگاه‌ها و افرادی که باید وظایف و تکالیف مربوط به قانون هوای پاک را انجام می‌دادند، موفق نشده‌اند. این وضعیت بیانگر آن است که یا قانون خیلی رویایی نوشته شده است یا دستگاه‌های مربوطه به تکالیف‌شان عمل نکرده‌اند. به گمان من خود قانون ایرادهایی دارد. به‌علاوه‌ اینکه بودجه و امکانات لازم باید در اختیار دستگاه‌ها قرار بگیرد تا قوانین را اجرا کنند.»