عبور از دروازه تاریخ با سه دانشجوی شهید دانشگاه تهران

به گزارش ایسنا، امروز ۱۶ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخی این روز می‌پردازیم.

کشتار سه دانشجوی دانشگاه تهران- ۱۳۳۲

بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ رژیم شاه که توانسته بود با کمک آمریکا و انگلیس بر اریکه قدرت بازگردد، درصدد برآمد تا پایه‌های حکومت خود را تثبیت کند، اما غافل از این که مردم در اولین فرصت، خشم و انزجار خویش را نشان خواهند داد.

سه ماه و نیم بعد، نیکسون، معاون رییس جمهور آمریکا راهی ایران شد تا نتیجه سرمایه گذاری ۲۱ میلیون دلاری سازمان جاسوسی سیا را که در راه کودتا و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق هزینه کرده بود، از نزدیک مشاهده کند.

در اعتراض به این سفر، دانشجویان دانشگاه‌های تهران، تظاهرات پرشوری علیه رژیمِ کودتا برپا کردند که این اعتراضات در روز ۱۵ آذر ۱۳۳۲ به خارج از دانشگاه کشیده شد.

صبح روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲، گارد شاهنشاهی برای اولین بار وارد صحن دانشگاه شد تا فریاد مخالفان را در گلو خفه کند. به دنبال آن، تعدادی از مأموران نیروی ویژه گارد شاهنشاهی رژیم پهلوی، سه نفر از دانشجویان معترض به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی را به شهادت رساندند.

رژیم روز بعد بدون توجه به این جنایت  دکترای افتخاری حقوق را در این دانشگاه به نیکسون اعطا کرد. از آن تاریخ، به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این روز به عنوان روز دانشجو نام گرفت.

در تقویم شمسی مناسبت‌های دیگری چون درگذشت جواد معروفی آهنگ ساز در سال ۱۳۷۲، آغاز پخش آزمایشی شبکه جام جم در سال ۱۳۷۶، تولد مهدی هاشمی بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینما و تئاتر در سال ۱۳۲۹، درگذشت منوچهر نوذری، بازیگر رادیو و تلویزیون در سال ۱۳۸۴، عبور جمعیت کشور از مرز ۴ میلیون تومان توسط مرکز آمار ایران در سال ۱۳۵۳، انتصاب  محتشم‌السلطنه به سمت پیشکار، ولیعهد و والی آذربایجان در سال ۱۲۹۶، تعطیلی کلاس‌های درس دانشگاه تهران به مناسبت برقراری روابط سیاسی بین ایران و انگلیس در سال ۱۳۳۲ به ثبت رسیده است.

رویداد مهم این روز در تقویم قمری به شرح زیر است:

جنگ شاه طهماسب اول صفوی با سلطان سلیمان عثمانی- ۹۵۵

جنگ صفویان و عثمانی جنگی بود که میان شاه طهماسب یکم صفوی و سلطان سلیمان یکم عثمانی در گرفت.

سلیمان که از مرزهای امپراتوری عثمانی با اروپا آسوده‌خاطر شد، توجهش را معطوف خطری کرد که از جانب سلسلهٔ شیعه‌ مذهب صفویه احساس می‌کرد. با تثبیت قدرت دولت عثمانی در شرق آناتولی، تهدیدی همیشگی متوجه تبریز و عراق بود.

در مقابل شاه طهماسب نیز همچون پدرش، ترکمانان آناتولی را تحریک به شورش علیه عثمانی‌ها می‌کرد. شاه طهماسب روابط دوستانه‌ای را با کارل پنجم، دشمن سلیمان در پیش گرفته بود. والی بدلیس نیز از اطاعت سلیمان دست برداشته و در پناه طهماسب قرار گرفته بود.

همچنین ایرانی‌ها تلاش کردند در مرکز و جنوب عراق، سرزمینی که روزگاری، قلب خلافت عباسی به شمار می‌آمد؛ مذهب شیعه را جایگزین مذهب تسنن کنند. کشتن روحانیون و محققینی که از پذیرش مذهب جدید سر باز می‌زدند و تخریب مقبره‌ها و اماکن متبرکه اهل سنت از جمله اقداماتی بود که صفویان برای میل به این هدف انجام می‌دادند.

سلیمان به عنوان رهبر مسلمانان اهل سنت نمی‌توانست تنها نظاره‌گر این قضایا باشد. والی بغداد نیز که دست‌نشانده طهماسب بود با دولت عثمانی به توافق رسید. علاوه بر همهٔ این مسائل، انگیزه‌ها و منافع اقتصادی نیز دخیل بود.

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی به شرح زیر است:

حمله شوروی  از محاصره قوای آلمان- ۱۹۴۱

با یورش سهم‌گین ارتش آلمان نازی به شوروی در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱ نیروهای آلمان تا نزدیک مسکو پایتخت شوروی به پیش رفتند، اما با فرا رسیدن زمستان سخت شوروی، عملیات تهاجمی نیروهای آلمان نیز متوقف شد.

در دسامبر همان سال حملات متقابل ارتش سرخ شوروی در جبهه جنوب آغاز شد که در نتیجه آن برخی از نیروهای آلمان عقب‌نشینی کردند. در همین زمان بود که آمریکا با ارسال تجهیزات نظامی به شوروی، کمک فراوانی به سربازان روس در مقابله با آلمان نمود و پیروزی‌های شوروی را سرعت بخشید.

عقب‌نشینی آلمان از شوروی نخستین شکست آلمان در جنگ جهانی دوم بود که راه را برای شکست‌های بعدی نیز هموار کرد.

در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون درگذشت اتوفون گریگ فیزیک‌دان آلمانی در سال ۱۶۸۶، سلطنت ملکه الیزابت دختر پتر کبیر، امپراتور روسیه در سال ۱۷۴۱، روز ملی و استقلال فنلاند از روسیه در سال ۱۹۱۷، روز استقلال ایرلند از انگلستان در سال ۱۹۲۱ و تخریب مسجد بابری هند توسط هندوهای افراطی در سال ۱۹۹۲ به ثبت رسیده است.

انتهای پیام