درمان اقتصاد باید در بخش سیاسی رفع شود

گروه اقتصادی:  از ابتدای دهه ۹۰ وضعیت اقتصادی کشور به تابعی از تنش‌های بین‌المللی و سیاسی تبدیل شده است. به نحوی که هر گاه تنش‌ها کاهش یافت و متعاقب آن تحریم‌ها هم کمتر شدند، وضعیت شاخص‌های اقتصادی به نحو محسوسی بهبود یافت و هر گاه محدودیت تحریمی گسترش یافت، شاخص‌های کلان کشور هم به وضعیت اسفناک دچار شدند.به گزارش خبرآنلاین، از جمله در سالهای ۹۵ و ۹۶ برای دو سال پی در پی نرخ تورم در کشور تک رقمی شد، چیزی که پیش از این سابقه نداشت. حتی در سال ۹۵ نرخ رشد اقتصادی به رقم بی سابقه ۱۲ درصدی هم رسید.

این در حالی است که حکمرانی ضعیف و تصمیمات نادرست هم مزید بر علت شده ولی به هر روی نمی‌توان نافی نقش تحریم‌ها شد. با این وجود صحبت در رابطه با مذاکره برای کاهش یا رفع تحریم‌ها گاه به یک گره‌گاه سیاسی و  حتی ایدئولوژیک هم تبدیل می‌شود. به‌ویژه در میان نیروهای نزدیک به جبهه پایداری صحبت کردن از مذاکره تبدیل به یک تابو شده است.

در این رابطه هادی حق شناس، استاندار گیلان، گفت: «بخش بزرگی از مشکلات امروز ما ریشه در این دارد که به مسائل موجود با نگاهی جامع و چند وجهی نگریسته نمی‌شود و نگاه پروژه‌ای حاکم است. بارها مشاهده شده که این تصور وجود دارد که مشکلات اقتصادی امروز تنها نیازمند راه‌حل‌های اقتصادی است، حال آن‌که چنین چیزی واقعی نیست. بخش بزرگی از موانع امروز اقتصاد، ناشی از تنش‌های سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی است و راه رفع آن هم اعمال مدیریت و یافتن پاسخ‌های چند جانبه است.»

او با مثال زدن از تلفات شبکه آب و برق ادامه داد: «افزایش استاندارد و کاهش فرسودگی خطوط انتقال بدون تردید می‌تواند این مشکل را کاهش دهد و یا با تامین تکنولوژی روز جهان، تا اندازه چشمگیری بهره‌وری بالا خواهد رفت. حتی در حوزه آسیب‌شناسی هم آن بخشی از مشکل که ناشی از پشت گوش انداختن توسعه زیرساختها بوده را هم می‌توانیم ناشی از مشکلات تصمیم‌گیران اقتصادی بدانیم. از منظری دیگر ولی، هنگامی که به این پرداخته شود که چرا نمی‌توانیم از تکنولوژی به روز استفاده کنیم، دیگر بحث دامنه سیاسی هم پیدا می‌کند.»

به گفته این کارشناس اقتصاد کلان، دولتهای چند سال گذشته گرچه انگیزه داشتند که مشکلات را در بستر فعلی حل کنند و تلاش مضاعفی هم کردند اما توفیقی نداشتند چون موفقیت در این بخش، تنها با اراده اقتصادی ممکن نیست.

نماینده دوره هفتم مجلس، افزود: «اینکه هم در دولت گذشته و هم در دولت فعلی، با وجود تفاوتهایی که دارند، مرغ و ارز گران می‌شوند، نشانه‌ای از این است که چالش‌های ما امروز چند بعدی هستند و بخش مهمی از آن خارج از اختیار سیاستگذار داخلی است. حتی می‌توانم بگویم که همه مشکلات ما ناشی از تنش‌ها و نارضایتی‌های داخلی هم نیست و یکسره محصول تنش‌های خارج از کشور است. درواقع همه این سه دسته چالش، به تشدید بحرانها دامن زده‌اند و رفع مشکلات هم نیازمند اقدام در هر سه بخش است.»

حق شناس تاکید کرد: «دولت نمی‌تواند با همه ظرفیتی که وجود دارد اقدام به فروش نفت کند و در زمینه توسعه صنایع نفت و گاز توفیقی به دست آورد و این را هم دوره دولت سیزدهم و هم دولت فعلی به می‌توانیم مشاهده کنیم. ما نمی‌توانیم پنهان کنیم که تحریم‌های ظالمانه واقعا کشور را دچار مشکل کرده و مانعی جدی در  مقابل عزم و اراده کشور به وجود آورده است.اینکه منابع کشورمان در بانکهای کره‌ای یا اماراتی مسدود می‌شوند و زمینه بازگرداندن آن به داخل کشور وجود ندارد، ناشی از یک مانع سیاسی واقعی است.»

این استاد اقتصاد دانشگاه‌ها با مقایسه ایران و ترکیه توضیح داد: «ترکیه هم در این سالها تنش‌های با ابر قدرتها چه غربی و چه روسیه داشت. در این مدت زمانی یک دهه گذشته در این کشور هم کودتایی ناموفق صورت گرفته که موجب تسویه ارتش آنها شد و تا پیش از سرنگونی دولت اسد در سوریه موقعیت منطقه‌ای بدی داشتند. حتی ترکیه هم مانند ایران در سالهای گذشته با تورمی بالا و تضعیف دائمی ارزش پول ملی مواجه بوده است اما تولید ناخالص آن هم اکنون بیش از دو برابر کشور است و به زودی می‌تواند به سه برابر هم برسد.»

استاندار گیلان افزود: «در ابتدای انقلاب وضعیت اقتصادی کشور ما خیلی بهتر از ترکیه بود ولی امروز وضعیت معکوس شده است. این مهم را در مقایسه با عربستان و دیگر کشورهای منطقه هم می‌توانیم مشاهده کنیم. آنچه زمینه عقب افتادن ما از همسایگان شد تحریم‌ها بود. آن عاملی که رقابت ما با همسایگان را به این شکل نابرابر درآورد محدودیتهای ظالمانه تحریم‌های تحمیل شده از سوی ایالات متحده است و نباید با انگشت گذاشتن بر ضعفهای واقعی داخل، از دیدن موانع واقعی و بزرگ بیرونی غافل شویم.»

حق شناس تصریح کرد: «به همین دلیل نباید این تصور به وجود بیاید که اقتصاد به تنهایی راهی برای رهایی خودش خواهد یافت. برای اینکه بتوانیم از ظرفیتهای واقعی اقتصاد استفاده کنیم، ناچاریم که تحریم‌ها را یا رفع کنیم یا به نحوی ان را تلطیف کنیم که زمینه لازم فراهم شود. برای همین باید دوباره بر این امر انگشت کذاشت که اقتصاد کشورمان برای حرکت دوباره به سمت پیشرفت نیازمند کمک سیاسی است. کافی است دستگاه دیپلماسی کشور بتواند گره تحریم را باز کند تا ببینیم چطور گشایشی بزرگ اما موقت به وجود می‌آید.»