زنگ خطر سوءاستفاده از کرامت انسانی در فضای مجازی

این یادداشت به نقد رفتارهایی پرداخته است که در آن درد، رنج و مشکلات افراد کم توان یا ناتوان، دستمایه تولید محتوا و جلب توجه غلط در فضای مجازی شده است، آیا وقت آن نرسیده است که کاربران و نهادهای مسئول در برابر این بی‌اخلاقی‌ها واکنش جدی نشان دهند؟

این روزها بعضی از بلاگرها برای جذب فالوور دست به هر کاری می‌زنند، حتی اگر به قیمت تحقیر یا سوءاستفاده از آدم‌های دیگر تمام شود.

یکی از موضوعاتی که جدیدا بیشتر در فضای مجازی منتشر می شود ، این است که بلاگرها از موضوعاتی مثل معلولیت، نابینایی، یا حتی تنگدستی و مرگ افراد برای تولید محتوا استفاده می‌کنند. این افراد، حریم های شخصی، دغدغه ها و سختی‌های زندگی دیگران را به ابزار جلب توجه تبدیل می‌کنند، بدون اینکه به پیامدهایش فکر نمایند!

به طور مثال یک نفر برای خنده یا ترحم مردم، نقش یک نابینا را بازی می‌کند یا زندگی یک آدم معلول را به روایت طنز میگیرد؛ یا با نقش تنگدست و یا سایر ادا و اصول های شرم آور دیگر آن ها را دست‌مایه جلب لایک و کامنت می‌کند.

این کارها فقط کلیشه‌ها را بیشتر نموده و باعث می‌شود مشکلات واقعی این افراد عزیز نادیده گرفته شود، گویی که کرامت انسانی اصلاً اهمیتی ندارد و مهم فقط تعداد فالوور است!

مشکل بزرگ‌تر این است که نظارت درستی بر روی این محتواها نیست. انگار هرکسی هر کاری دلش میخواهد می کند و هیچ کسی هم نیست که بگوید «چرا؟»

این موضوع باعث شده است تا این بلاگرها که فقط دنبال دیده‌شدن هستند، بدون فکر هرجور محتوایی را تولید کنند، همچنین گاها غیر مستقیم بی حجابی و شکستن خط قرمز های عرف جامعه را بویژه در نسل z ترویج غلط داده و نشر می دهند.

به‌جای اینکه بخواهیم چشمانمان را روی این رفتارها ببندیم، بهتر است خودمان به‌عنوان کاربران فضای مجازی به این موارد حساس باشیم.

وقتی محتوای غیرانسانی را مشاهده کردیم آن را گزارش دهیم یا با آن مخالفت شدید کنیم و از بازنشر این موضوعات نیز خودداری نماییم. همچنین از افرادی که با اخلاق و احترام تولید محتوا می‌کنند، حمایت کنیم.
معلولان و مستمندان، جزء شهروندان شریف جامعه و عزیزان ما هستند و حرمت و حفظ کرامت و کمک به رفع مشکلات و دغدغه های ای عزیزان، اولویت، الزامی، مهم و واجب است؛ و به هیچ وجه نباید هرچند به شوخی به طنز گرفته شود.

فضای مجازی باید جایی باشد برای آگاهی، احترام و همدلی باشد، نه اینکه تبدیل بشود به میدان سوءاستفاده از درد و رنج مردم برای چندتا لایک بیشتر.

در پایان تاسف به آن استرس ها و ترس های لحظه ای که بعضا برای افراد قربانیِ این کلیپ ها و دوربین های مخفی پیش می آید و کلی عوارض ضد سلامتی در جسم و روح آنان را در بلند مدت در پی خواهد داشت، بویژه برای افراد دارای بیماری های زمینه ای و اعصاب که با هزاران عذرخواهی و دلجویی نیز قابل جبران نخواهد بود.

عباس شیبانی مقدم کارشناس رسانه