آیا «نتانیاهو» به توانمندسازی مالی «حماس» کمک کرد؟

بنا بر گزارش شبکۀ آمریکایی سی‌ان‌ان، این انتقادها در حالی است که این کمک‌ها با موافقت دولت اسرائیل و تحت نظارت بنیامین نتانیاهو رئیس این دولت به نوار غزه می‌رسید. از سویی، محمد الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجه قطر، در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان تأکید کرد که «تعهدات خود را تغییر نخواهیم داد و به ارائه کمک به خواهران و برادران‌ فلسطینی‌مان به‌شکلی منظم، همان‌طور که تا کنون انجام دادیم، ادامه خواهیم داد».
میلیون‌ها دلار از قطر به غزه
پس از درگیری‌های سال ۲۰۱۷ در نوار غزه میان نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطینی و حماس که به بیرون راندن نیروهای تشکیلات از این باریکه منجر شد، تشکیلات خودگردان تصمیم گرفت پرداخت حقوق کارمندان دولتی در غزه را متوقف کند. پس از این تحولات در سال ۲۰۱۸ قطر پرداخت ماهانه حدود ۱۵ میلیون دلار به نوار غزه را آغاز کرد. بنا بر گزارش‌های متعدد ازجمله گزارشی که اخیراً شبکه سی‌ان‌ان منتشر کرد، این پول‌ها با چمدان ابتدا به اسرائیل و سپس به نوار غزه می‌رسید. تشکیلات خودگردان فلسطینی از ابتدا با این اقدام اعلام مخالفت کرد. در مقابل این مخالفت‌ها، گروه حماس که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد، گفت که از این پول‌ها برای پرداخت حقوق کارمندان دولتی و فراهم کردن خدمات پزشکی استفاده می‌شود.
اوت سال ۲۰۱۸ دولت اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو با ارسال پول از قطر به نوار غزه تحت حاکمیت حماس موافقت کرد. همان هنگام بنیامین نتانیاهو به‌خاطر این سیاست در معرض انتقادهایی از سوی ائتلاف دولتی قرار گرفت؛ سیاستی که «رفتار بسیار نرم» با حماس توصیف شد. اما نتانیاهو موافقت دولتش را با این اقدام این‌گونه توجیه کرد که «با هماهنگی کارشناسان امنیتی و با هدف بازگرداندن آرامش به شهرک‌های اسرائیلی در جنوب کشور و جلوگیری از فاجعه انسانی در نوار غزه صورت می‌گیرد».
کمک به حماس با هدف جلوگیری از برپایی کشور فلسطینی
گزارش‌های متعدد اسرائیلی و بین‌المللی حکایت از آن دارد که نتانیاهو از راه رساندن کمک‌های مالی قطر به نوار غزه در پی آن بود تا «گروه حماس را به‌عنوان قدرتی موازی تشکیلات خودگردان فلسطینی حفظ کند تا از این راه مانع تشکیل دولت مستقل فلسطینی شود». اما برخی مسئولان تشکیلات فلسطینی می‌گویند که نتانیاهو به‌دنبال «گسترش شکاف میان فلسطینی‌ها» بود. از سویی، عاموس گیلعاد، از مسئولان بلندپایۀ سابق وزارت دفاع اسرائیل، به شبکۀ سی‌ان‌ان گفته است «نتانیاهو از طرحی حمایت کرد که مورد تأیید جامعۀ اطلاعاتی اسرائیل نبود». به‌گفتۀ گیلعاد، «برخی معتقد بودند که این طرح حاکمیت فلسطینی را تضعیف می‌کند و یک توهم هم وجود داشت که می‌توان حماس را با کمک‌ مالی رام کرد». ۱۵ مهر گذشته گروه حماس شهرها و شهرک‌های جنوب اسرائیل را در اقدامی غافلگیرکننده هدف حمله قرار داد. در آن حمله بیش از ۱۲۰۰ نفر که اکثرشان غیر نظامی بودند کشته شدند و حدود ۲۵۰ نفر نیز به گروگان گرفته شدند.
در واکنش به این حمله، اسرائیل با هدف اعلام‌شدۀ «از میان برداشتن حماس»، حملات هوایی به نوار غزه را آغاز کرد؛ حملاتی که چند هفته بعد با عملیات زمینی همراه شد. به‌گفتۀ سازمان‌های پزشکی فلسطینی، این حملات در دو ماه نخست بیش از ۱۸ کشته برجا گذاشته که اکثرشان غیر نظامی ازجمله کودکان بوده‌اند. در مورد توافق نتانیاهو با قطر برای ارسال پول به غزه، شلومو بروم، معاون مشاور امنیت ملی پیشین اسرائیل، در مصاحبه با روزنامۀ آمریکایی نیویورک تایمز گفته است که «توافق نتانیاهو با قطر برای ارسال پول به حماس به او کمک کرد تا از مذاکرات برای برپایی کشور فلسطینی پرهیز کند».
به‌گفتۀ بروم، «شکاف و اختلاف میان فلسطینی‌ها به نتانیاهو برای ترویج روایتش، که می‌گوید هیچ شریکی برای صلح میان فلسطینی‌ها وجود ندارد، کمک کرد و از این راه از فشارها برای ورود به مذاکراتی که به برپایی کشور مستقل فلسطینی بینجامد، کاست». نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسبق اسرائیل، هم به شبکۀ سی‌ان‌ان گفته است پس از آن‌که سال‌ها به عنوان وزیر آموزش نگرانی‌های خود را در دولت ابراز می‌کرد، با رسیدن به ریاست دولت در سال ۲۰۲۱،‌ تصمیم گرفت روند رسیدن پول به غزه را متوقف کند، با این استدلال که «چرا به آن‌ها پول برسانیم؟ تا با آن ما را بکشند؟»
نتانیاهو در معرض انتقادها
در این میان، مارتین اندیک، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل، بنیامین نتانیاهو را «خطری آشکار» برای کشورش توصیف کرده و خوستار استعفای او «پیش از وارد آوردن زیان بیشتر به اسرائیل» شده است. اندیک در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اصرار نتانیاهو برای ماندن در قدرت به هر بهایی خطری آشکار برای اسرائیل است.»  در واکنش به انتقادها، بنیامین نتانیاهو اتهام‌های مبتنی بر این‌که «با هدف ایجاد اختلاف میان فلسطینی‌ها و تقسیم آن‌ها به اردوگاه‌های سیاسی رقیب اجازه داد قطر به حماس کمک مالی کند» را رد کرد و این سخنان را «ادعاهای سخیف» خواند.
نتانیاهو در مصاحبه با اکسل سپرینگر گفت: «این یک دروغ بزرگ است که من می‌خواستم حماس را توانمند کنم… اگر بخواهی حماس را توانمند کنی، سه بار با آن نمی‌جنگی و عملیات بزرگی علیه آن راه نمی‌اندازی.» عاموس گیلعاد، از مسئولان سابق وزارت دفاع اسرائیل، در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان همچنین با تأکید بر این‌که «از مخالفان ارسال پول برای حماس» بوده، این موضوع را «اشتباهی فاجعه‌بار» خوانده و گفته است پول‌های قطر «به حماس کمک کرد تا سلطۀ امنیتی خود را بر نوار غزه مستحکم کند. این پول‌ها برای حماس مانند اکسیژن بود».