کشف ارتباط جدید میان دندان و بیماری آلزایمر

کلمه نیوز_ دکتر وحید رضا استوان عضو هیات علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به عنوان مقدمه توضیحی داد: قبل از شروع مطلب توضیحی در رابطه شناخت داد و گفت: کلیه عملکردهای فکری و ذهنی که در طول روز یک فرد برای ارتباط برقرار کردن با دیگران و انجام دادن کارهای خود از آن استفاده میکند شناخت گفته میشود.

وی ادامه داد، شناخت شامل، حافظه تفکر انتزاعی، قضاوت کردن، محاسبه کردن، عملکردهای اجرایی، تصور و دید فضایی، زبان و رفتار و … است. که این موارد به عنوان اجزایی از شناخت هستند.

دکتر استوان اظهار داشت: زمانی که بیش از یکی از این آیتم‌های شناخت درگیر بشوند به نحوی که عملکردهای روزانه فرد را تحت تاثیر قرار بدهند دمانس یا زوال عقل گفته می شود.

او اضافه کرد: نوع دمانس را با توجه به اینکه کدام یک از آیتم‌های شناخت به صورت اولیه و برجسته تر درگیر میشود مشخص میکنند.

عضو هیات علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص آلزایمر این چنین میگوید: زمانی که حافظه ی نزدیک در ابتدا و به صورت برجسته درگیر میشود به این نوع اختلال دمانس، آلزایمر گفته میشود که شایع ترین نوع دمانس و اختلال نورودژنراتیو است.

وی در پاسخ به این سوال که علائم متداول بیماری آلزایمر چیست، میگوید: بیماری آلزایمر در ابتدا به صورت اختلال در حافظه نزدیک خودش را نشان خواهد داد، به این صورت که فرد وسایل خود را جایی می گذارد و فراموش می کند که کجا گذاشته است، وسیله را جای نامربوط می گذارد، یا اینکه اگر فرد صحبتی می خواهد انجام دهد فراموش می کند که چه چیزی را می خواهد بگوید و یا اینکه صحبتی را چندین مرتبه تکرار می کند و با پیشرفت بیماری در مسیر یابی، حساب کردن و شمردن پول دچار اختلال می شود.

او در همین زمینه ادامه داد: به دنبال آن عملکرد های اجرایی فرد هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. علاوه بر اختلالات شناختی، طیف وسیعی از علائم روانپزشکی از جمله اختلالات خلقی، اضطرابی، سایکوز، توهم و هذیان، بی قراری و پرخاشگری نیز می تواند در تمامی مراحل بیماری به خصوص در مراحل متوسط و متوسط تا شدید دیده شود.

وی در پاسخ به این سوال که، چه عفونت هایی هستند که می توانند به عنوان فاکتور خطر برای ابتلا به بیماری آلزایمر باشند، گفت: یک سری باکتری ها از جمله با کتری لایم که در کشورمان کمتر با آن مواجه هستیم می تواند با بیماری آلزایمر ارتباط داشته باشد. باکتری دیگری که امروزه بیشتر روی آن تاکید می شود باکتری به نام پورفیروموناس ژنژیوالیس Gingivalis) Prohormones) است، که این نوع باکتری می تواند در محیط دندان رشد کند.

عضو هیات علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه مطلب تصریح کرد: این باکتری می تواند باعث شود که فرد مستعد ابتلا به بیماری آلزایمر بشود که در ادامه به تفصیل درباره ی آن صحبت خواهیم کرد.

او افزود: پس اگر به بطور کلی بخواهیم بگویم، بیماری آلزایمر یک بیماری عفونی نیست بلکه بیماری مولتی فاکتولایر است و فاکتور های متعددی در آن دخیل هستند. اما یکی از فاکتور هایی که بنظر می رسد ممکن است اثر گذار باشد عفونت ها هستند.

وی در خصوص ارتباط لثه با بیماری آلزایمر می گوید: دیده شده است در آنهایی که دچار بیماری های لثه به صورت التهاب لثه هستند یک سری باکتری هایی از جمله پورفیروموناس ژنژیوالیس وجود دارد که این باکتری ها در محیط دندان شروع به رشد کردن میکند.

این فعال حوزه پزشکی در ادامه همین مطلب می گوید: این باکتری یک سری آنزیم هایی از خودش تولید خواهد کرد که اصطلاحاً به این آنزیم ها جین جی پین (Gingipain) گفته می شود و نورون ها برای اینکه خودشان را در مقابل این آنزیم ها محافظت کنند شروع به تولید یک سری مواد از جمله تاو(tau) بتا آمیلوید(amyloid-beta ) و یوبیکویتین (ubiquitin) می کنند. که این مواد در پاتوفیزیولوژی بیماری آلزایمر نقش دارند.

وی در این رابطه خاطرنشان کرد: مطالعات در مورد ارتباط بیمارهای لثه و دهان و دندان با بیماری آلزایمر همچنان در حال انجام است و حتی از نظر درمانی دیده شده است که استفاده از داروهای بلاک کننده ی جین جی پین ها می تواند در درمان مدل های حیوانی بیماری آلزایمر کمک کندده باشد.

دکتر استوان در خصوص انجام درست بهداشت دهان و دندان میگوید: برای اینکه بهداشت دهان و دندان درست انجام شود لازم است که حداقل روزی دو بار مسواک زده بشود و روزی یک بار نخ دندان کشیده شود. و هم چنین در صورت مشاهده هرگونه شواهدی از التهاب لثه مانند قرمزی و تورم، دردناک شدن لثه ، خون آمدن لثه با مسواک زدن هر چه سریعتر فرد باید توسط متخصص مربوطه ویزیت شده و درمان لازم صورت گیرد.

عضو هیات علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص پیامدهای بیماری آلزایمر میگوید: بیماری آلزایمر یکی از سخت ترین بیماریها در طب است. به دلیل اینکه فرد کارهایی را انجام خواهد داد که شناخت دقیقی از آن ها ندارد.

در همین خصوص گفت: در ابتدای بیماری آلزایمر فرد آگاه است از اینکه دچار اختلال حافظه شده است اما وقتی بیماری پیشرفت کرد فرد هیچ گونه شناخت و شکایتی از اختلالات موجود ندارد.

دکتر استوان به این نکته اشاره کرد و افزود: یکی از سخت ترین مراحل بیماری آلزایمر زمانی خواهد بود که اختلالاتی به صورت رفتاری در فرد ایجاد میشود و این برای اطرافیان مشکل ساز خواهد بود. به مرور زمان بیماری پیشرفت خواهد کرد و اختلالات حرکتی نیز به علائم قبلی اضافه می گردد. فرد از نظر کنترل ادرار، مدفوع و حرکت دست و پا دچار مشکل خواهد شد و در آخر به این مرحله می رسد که هیچ گونه حرکتی در اندام ها نخواهد داشت.

وی در ادامه در خصوص راههای پیشگیری از بیماری آلزایمر می گوید: ما اگر فاکتورهای خطر را بشناسیم و سعی کنیم با انجام اقدامات لازم از ابتلا به آن ها پیشگیری کنیم می توانیم شانس ابتلا به بیماری آلزایمر را کم کنیم.

به گفته او، با پیشگیری و درمان آن دسته از فاکتورهای خطری که قابل تغییر هستند مانند، سندروم متابولیک، که باید فرد به صورت دوره ای از نظر ابتلا به این سندرم چک شود، کم تحرکی، که باید سعی شود با انجام دادن ورزش هایی که در مطالب فوق گفته شد از آن برحذر بود، مصرف دخانیات و سطح پایین تحصیلات مطالعه و افسردگی می توان شانس ابتلا به آلزایمر را کاهش داد.

دکتر وحید رضا استوان عضو هیات علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پایان این گفت و گو تفصیلی تصریح کرد: در حال حاضر درمان های دارویی در بیماری آلزایمر که هزینه ی بسیار بالایی هم دارند، فقط در مراحل ابتدایی بیماری می توانند مقداری از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. لذا بسیار اهمیت دارد که در این بیماری بیشتر بر روی اقدامات پیشگیرانه توجه شود.

وی در خاتمه کلام گفت: زمانی که یک بیماری درمان دارویی قدرتمندی ندارد ما باید بیشتر توجه و تمرکز مان را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری بگذاریم. پس باید آن دسته از اقدامات پیشگیری کننده شامل رژیم غذایی، لایف استایل، ورزش کردن، فعالیتهای ذهنی مستمر و بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنیم تا شانس ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهیم.

خبرنگار: فاطمه شعبانی