بازیگران کلیدی تحولات سوریه و اهداف آن‌ها

«علی سلطانی فرد» کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با ایسنا در مورد تحولات اخیر سوریه و فعالیت مجدد گروه‌های تروریستی در این کشور اظهار کرد: پس از گذشت هشت سال از زمان برقراری آتش‌بس بین دولت و مخالفان، مجددا این کشور تبدیل به زمین بازی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شده است.

او با بیان این که تحولات فعلی در سوریه پس از آتش‌بس صورت گرفته بین لبنان و رژیم صهیونیستی صورت گرفته است، اظهار کرد: در این شرایط گروه‌های تروریستی که بخشی از آن‌ها مورد حمایت ترکیه هستند، پیشروی‌های خود را در مناطق تحت کنترل ارتش سوریه را با هدف تضعیف دولت آغاز کردند تا آنکارا با فشار بر دولت حاکم سوریه، شرایط مد نظر خود در مذاکرات آستانه در جهت عادی‌سازی روابط با سوریه را به «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه تحمیل کند.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان این که در تحولات فعلی سوریه، ترکیه، آمریکا و رژیم صهیونیستی از درگیری‌ها نفع می‌برند و در طرف مقابل دولت قانونی سوریه، حزب‌الله لبنان، ایران و روسیه در مقابل گروه‌های تروریستی قرار دارند، تصریح کرد: کشورهای عربی منطقه که در جریان درگیری‌های سوریه پس از ۲۰۱۱ به عنوان بازیگر فعال حضور داشتند، در حال حاضر نظاره‌گر تحولات هستند و با ارزیابی شرایط میدانی نحوه کنش‌گیری خود را تعیین خواهند کرد.  

روابط تروریست‌ها با ترکیه و موضوع کُردها

او در مورد ماهیت گروه تروریستی که مجددا در سوریه فعال شده است، گفت: گروه «هیئت تحریر الشام» که پیشتر به اسم جبهه النصره شناخته می‌شد، از قوی‌ترین شبه‌نظامیان مخالف دولت سوریه است و روابط پیچیده‌ای را با بازیگران منطقه‌ای از جمله ترکیه دارد. گروه «ارتش ملی سوریه» که تحت حمایت کامل ترکیه قرار دارد در کنار این گروه در عملیات‌های تروریستی مشارکت دارد.

او افزود: گروه تحریر الشام توسط کشورهای غربی به عنوان گروه تکفیری و وابسته به القاعده و داعش شناخته می‌شود و هرچند در گفتار، ترکیه ارتباط خود با این گروه تکفیری را رد کرده است اما در زمینه‌هایی روابطی بین این گروه با ترکیه وجود دارد.

سلطانی‌فرد گفت: یکی از نافعان از وضعیت فعلی دشمنی تحریر الشام با گروه‌های کُرد در شمال سوریه از جمله «نیروهای دموکراتیک سوریه» که مورد حمایت کامل آمریکا قرار دارد، ترکیه است.

او افزود: ترکیه کردهای شمال سوریه را به عنوان یکی از عوامل تهدید علیه حاکمیت خود و حامی گروه‌های کردی جدایی‌طلب در داخل ترکیه از جمله پ.ک.ک به حساب می‌آورد و با حمایت از ارتش ملی سوریه و ارتباط با تحریر الشام به دنبال حفظ موازنه قوا در شمال سوریه است. در طرف مقابل آمریکا نیز با حمایت از گروه‌های کرد سوری به دنبال جلوگیری از تسلط آنکارا بر نقاط کلیدی شمال سوریه است.

نقش رژیم صهیونیستی در تحولات سوریه

این کارشناس مسائل غرب آسیا تصریح کرد: در پشت صحنه آغاز عملیات گروه‌های تروریستی پس از برقراری آتش‌بس در لبنان و فروکش‌کردن درگیری‌ها در شمال سرزمین‌های اشغالی، رژیم صهیونیستی قرار دارد. تلاش برای تغییر در مواضع اسد در حمایت از لبنان و محور مقاومت و یا سرنگونی دولت سوریه به عنوان پشتیبان اصلی مقاومت لبنان و فلسطین و رفع تهدید علیه رژیم صهیونیستی از جمله اهداف اصلی رژیم صهیوینستی در تحولات اخیر در سوریه است.

سلطانی‌فرد با اشاره به حملات رژیم صهیونیستی به سوریه پیش از آغاز عملیات گروه‌های تروریستی، گفت: تنها چند روز پیش از برقراری آتش‌بس، رژیم صهیونیستی تمامی گذرگاه‌های لبنان و سوریه را مورد هدف قرار داد و ارتباط بین ۲ کشور را قطع کرد.

او افزود: در ماه‌های آینده شرایط سوریه و میزان پیشروی گروه‌های تروریستی و شرایط حاکمیتی سوریه در اتخاذ استراتژی‌های رژیم صهیونیستی در قبال لبنان و سوریه تاثیرگذار است.

سلطانی فرد در این ارتباط توضیح داد: در شرایط فعلی آتش‌بس شکننده‌ای بین رژیم صهیونیستی و لبنان وجود دارد و با توجه به تداوم حضور نیروهای اسرائیل در جنوب رود لیتانی حداقل تا ۶۰ روز آینده، این امر محتمل است که در صورت تضعیف دولت سوریه و قطع کامل حمایت‌های میدانی این کشور از لبنان، رژیم صهیونیستی حملات خود به لبنان را مجدد از سرگیرد.

چالش جدی در مذاکرات صلح آستانه

او با بیان این که «ترکیه علاوه بر این که در تحولات سوریه به دنبال حذف نیروهای کرد از مناطق مرزی و جلوگیری از تشکیل یک منطقه خودمختار کردی در نزدیکی مرز ترکیه است، به دنبال تحقق رویای نئوعثمانی است»، اظهار کرد: این کشور با توجه به درگیری محور مقاومت در جنگ با رژیم صهیونیستی بهترین زمان را برای گسترش قدرت منطقه‌ای خود و تلاش برای تحمیل شرایط خود مبنی بر حضور دائمی نظامی در شمال سوریه می‌بیند. با شرایط فعلی می‌توان به صراحت اذعان داشت که مذاکرات صلح آستانه که هدف آن عادی‌سازی روابط سوریه و ترکیه بود، با چالش جدی مواجه شده است. ترکیه بارها دلیل خود از ادامه اشغال مناطق شمالی سوریه را نگرانی‌های امنیتی خود از حضور گروه‌های کرد مخالف خود عنوان کرده بود که به نظر می‌رسد تنها بهانه‌ای برای ادامه حضور این کشور در این مناطق است تا از این طریق و با حمایت از گروه‌های شورشی اهرم فشار علیه بشار اسد را حفظ کند.

سلطانی فرد در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در این مصاحبه گفت: در جریان این تحولات، ایران در کنار دیگر بازیگران منطقه‌ای حامی حاکمیت سوریه از جمله عراق در تلاش هستند تا با افزایش کمک‌های نظامی، لجستیکی و سیاسی خود صحنه درگیری‌ها را به نفع محور مقاومت تغییر دهند. حملات هوایی روسیه به مواضع گروه‌های تروریستی در روزهای اخیر نشان‌دهنده تمایل مسکو به تداوم حمایت از دولت قانونی بشار اسد و حفظ ثبات فعلی است اما باید توجه کرد که روسیه در شرایط فعلی درگیر نبردی سخت در اوکراین است و با چالش‌های جدی در مواجه با غرب قرار دارد.

 او در پایان گفت: می‌توان اذعان داشت که وضعیت فعلی نشان‌دهنده مرحله جدیدی از کشمکش‌ها بین بازیگران متعدد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که بر شکل‌دهی وضعیت آینده منطقه و ترتیبات امنیتی و سیاسی آن بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

انتهای پیام